Strzelista gotycka świątynia powstała na przełomie XIII i XIV wieku. Najstarsza część kościoła stanowi obecnie prezbiterium. Wybudowany z cegły i czerwonego piaskowca kościół został rozbudowany w czasach Kazimierza Wielkiego.
Najcenniejszym zabytkiem olkuskiej świątyni jest gotycki poliptyk z końca XV wieku, jeden z czterech takich ołtarzy w Polsce. Warto zwrócić uwagę na renesansowy ołtarz z początku XVII wieku z obrazem św. Andrzeja Apostoła - patrona kościoła. Niezwykłym zabytkiem są późnorenesansowe organy, których budowę rozpoczął w 1611 roku wybitny organomistrz Hans Hummel. Olkuskie organy, jako jedne z nielicznych w Europie zachowały oryginalny mechanizm i znaczną większość piszczałek.
Jesienią olkuski kościół rozbrzmiewa dźwiękami muzyki dawnej podczas Dni Muzyki Organowej. W kościele można oglądać m.in chrzcielnicę wykonaną pod koniec XVI wieku z olkuskiego ołowiu i okazały, półtorametrowej wysokości XVII wieczny srebrny krzyż gwarków. Wnętrze kościoła zdobią nagrobki mieszczan z charakterystycznymi gmerkami i gotyckie stalle.